رشد هوشمند راهکار مقابله با خزش شهری است

به گزارش درسیاهکل به نقل از «لاهیجان» ، شهردار لاهیجان از آغاز رسمی فعالیت ستاد بازآفرینی پایدار شهری لاهیجان خبر داد. وی شهر لاهیجان را جزء محدود شهرهایی دانست که نظام محله محوری در آن حاکم بوده و امروز سلسله مراتب شهری و محله محوری مورد کم توجهی قرار گرفته است. اما ستاد بازآفرینی پایدار شهری چیست و راهکار مقابله با خزش شهری که امروزه گریبان گیر شهر لاهیجان و دیگر نقاط استان گیلان شده است چیست؟ در همین رابطه گفتگویی تفصیلی با دکتر مرضیه غنی پور ترتیب داده ایم تا نظرات وی را در این خصوص جویا شویم.

مرضیه غنی پور تفرشی یکی از الگوهای گسترش شهرها را پراکنده رویی می داند، وی با بیان اینکه پراکنده رویی به معنای توسعه و گسترش افسارگسیخته در نواحی پیرامونی شهر می باشد گفت: در واقع پراکنده رویی توسعه عاری از مسئولیت بوده که ناشی از برنامه ریزی ضعیف در حوزه برنامه ریزی شهری است.

وی در این رابطه افزود: بطور کلی مهم ترین عوامل دامن زننده به پراکنده رویی را می تواند رشد جمعیت، آگاهی برخی افراد سودجو از سیاست های آینده شهر، انتظار افزایش قیمت زمین، فقدان مسکن در استطاعت، فقدان سیاست های برنامه ریزی مناسب دانست.

مدرس برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد گفت: زمانی که شهرنشینی از برنامه ریزی شهری پیشی گیرد، الگوهای ناپایدار سکونت همچون پراکنده رویی شکل می گیرد.

وی همچنین آگاهی برخی افراد سودجو از سیاست های شهری آینده را نیز در این معضل سهیم دانست و گفت: آگاهی شهرنشینان از جهت رشد آینده شهر و یا سیاست های آینده دولت موجب توسعه پیش از موعد و بدون برنامه می شود.به طور مثال سهل بودن دسترسی به طرح جامع و تفصیلی شهر برای عموم یکی از آسیب های این بخش است.

دکترغنی پور در ادامه انتظار افزایش قیمت زمین را نیز یکی دیگر از عوامل دامن زننده پراکنده رویی دانست و گفت: صاحبان زمین های پیرامون شهر، با انتظار افزایش قیمت زمین از عرضه زمین خود به بازار خودداری کرده و این امر منجر به رشد ناپیوسته شهری می شود.

وی همچنین فقدان مسکن در استطاعت، که موجب مهاجرت مردم به حومه شهرها می شود را از دیگر عوامل رشد اسپرال شهری دانست و گفت: چرا که درآمدها، امکان خرید مسکن درون شهرها را نمی دهد و همین امر موجب هجوم طبقه ضعیف به حاشیه شهر و روستاهای نزدیک به شهر خواهد شد.

این مدرس دانشگاه همچنین فقدان سیاست های برنامه ریزی مناسب را در این امر دخیل دانست و معتقد است افزایش بیشمار تعداد خودروهای شخصی مصداق بارزی برای این مورد می باشد.

**به نظر شما مهم ترین پیامدهای پراکنده رویی که در اکثر نقاط لاهیجان و گیلان قابل مشاهده باشد چیست؟

نابودی زمین های کشاورزی! پراکنده رویی به طور مستقیم و بواسطه ترافیک سنگین، آسیب رساندن به محصول از طریق آلودگی هوا، تکه تکه کردن و تفکیک زمین های کشاورزی، افزایش تکثیر علف های هرز، مالیات های بالاتر، افزایش قیمت زمین صنعت کشاورزی را تهدید می کند.

در گام دوم از پیامده های پراکنده رویی به زوال مرکز شهر می توان اشاره نمود.

با توجه به اینکه پراکنده رویی موجب تخصیص منابع مالی خصوصی و عمومی به مناطق پیرامونی و خارج از هسته ها و مراکز شهری میگردد به تبع موجبات زوال هسته شهرها را فراهم می کند. علاوه بر این با مهاجرت افراد توانمند از مراکز شهری ازدحام یافته و آلوده و جایگزینی آن با افراد فقیر و کم درآمد می توان گفت که پراکنده رویی موجب تمرکز فقر در هسته های شهری می گردد.به عنوان مثال فاصله گرفتن از محلات قدیمی و دارای اصالت شهرها و هجوم به سمت مراکز شهری جدید. به عنوان مثال در شهر لاهیجان هجوم به سمت مناطقی از شیخ زاهد را می توانیم بیان کنیم.ads/2016/04/%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%A8%D9%86%D9%87-%D9%88-%D9%84%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AE%D8%B2%D8%B4-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C.jpg" sizes="(max-width: 800px) 100vw, 800px" srcset="http://cdn.lahidjan.com/wp-content/uploads/2016/04/کوهبنه-و-لاهیجانخزش-شهری.jpg 800w, http://cdn.lahidjan.com/wp-content/uploads/2016/04/کوهبنه-و-لاهیجانخزش-شهری-300x221.jpg 300w, http://cdn.lahidjan.com/wp-content/uploads/2016/04/کوهبنه-و-لاهیجانخزش-شهری-136x100.jpg 136w" alt="کوهبنه و لاهیجان+خزش شهری" width="800" height="590" />

 **راهکار مقابله با پراکنده رویی از نظر شما چیست؟

یکی از راهکارهای مقابله با پراکنده رویی را می توانیم رشد هوشمند شهری بدانیم. منشاء پیدایش نظریه رشد هوشمند دراصل ناشی از پیامد های نامطلوب پراکنده رویی می باشد. در واقع رشد هوشمند، توسعه ای است که از «باز-زنده سازی» یعنی تجدید حیات و به رونق انداختن فعالیت ها در مناطق، شهرهای مرکزی و حومه های قدیمی تر حمایت می کند و فضاهای باز و زمین های کشاورزی را حفظ می کند. حمل و نقل عمومی، توسعه مبتنی بر پیاده روی و دوچرخه سواری از دیگرمصادیق رشد هوشمند شهری می باشد. رشد هوشمند این امکان را برای اجتماعات در مورد اینکه چگونه و در کجا توسعه یابند، فراهم می نماید و راه حلی برای نگرانی های بسیاری از جوامع در مورد اثرات الگوهای بسیار پراکنده ۵۰سال گذشته ارائه می دهد. همچنین رشد هوشمند محله های نیرومند با طیف وسیعی از گزینه های حمل و نقل، مسکن و تجاری خلق می نماید و در نهایت به خلق اجتماعات سالم منجر می گردد.

**مهم ترین شاخصه رشد هوشمند شهری چیست؟

رشد هوشمند کاربری های زمین را ترکیب می کند، محلات قابل پیاده روی خلق می کند و طیف گسترده ای از فرصت ها و گزینه های مسکن خلق میکند.

در واقع رشد هوشمند توسعه را به سمت اجتماعات موجود هدایت می کند؛ این رشد به دنبال حیات بخشیدن دوباره به نواحی مرکزی شهرها و اجتماعات محلی می باشد. بدین صورت که بدنبال توسعه شهر و افزایش جمعیت، گزینه اول بزرگ کردن اندازه شهر و رشد شهر در اطراف شهر و به تبع آن تخریب نواحی پیرامونی و زمین های باارزش کشاورزی نباشد. بلکه ابتدا اجتماعات موجود که قابلیت و پتانسیل توسعه را دارند رشد اضافه جمعیت را در خود جای دهند که این مهم از طریق سرمایه گذاری دراین نواحی و رونق بخشیدن به آنها امکان پذیر خواهد بود.

همچنین رشد هوشمند گزینه های متنوع حمل و نقل را فراهم می کند، چرا که یکی از دلایل گسترش پراکنده رویی افزایش میزان و استفاده از خودروهای شخصی می باشد.

همچنین می توانیم فضاهای باز، زمین های کشاورزی یا زیبایی طبیعی و مناطق حیاتی طبیعی را حفظ کنیم که این مورد به ویژه در استان های شمالی کشور اهمیت فراوان دارد. علاوه بر آن، همکاری اجتماع و ذی نفعان را در تصمیمات توسعه تشویق میکند.

استفاده کمتر از خودرو در کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و ارتقای سلامت عمومی نقش اساسی دارد. چرا که استفاده از الگوهای توسعه خودرو محور، امراضی همانند چاقی و بیماری های قلبی را به دنبال خواهد داشت.

افزایش گزینه های اجتماعی بواسطه ویژگی رشد هوشمند مثل وجود فروشگاه ها در فواصل پیاده روی، پارک ها و مکان های ایمن برای پیاده روی و دوچرخه سواری و حفظ فضاهای باز از مهم ترین مزایای استفاده از رشد هوشمند شهر می باشد.

معتقدم که با اندکی تغییر در شیوه های توسعه ی شهری و برنامه ریزی دقیق و استفاده از کارشناسان و برنامه ریزان شهری می توانیم در آینده تا اندازه زیادی از گسترش بی برنامه و نااندیشیده شهر و به تبع از بین رفتن فضای سبز و زمین های کشاورزی که قلب تپنده گیلان زیبا و شهر زادگاهم لاهیجان می باشند جلوگیری کرد.متاسفانه امروزه در میان انبوه مهاجرانی که به حاشیه شهرهای بزرگ هجوم آورده­اند، محله در مقام خاستگاه و بنیان شکل­دهنده هویت ساکنین، قدرت تعیین کننده خود را از دست داده است.

امید است با درایت مسوولان و مدیران شهری، توسعه گیلان و لاهیجان را هر چه بیشتر به درون شهر و درمحله هایی که قابلیت تجدید حیات دارند سوق دهیم. چرا که امروزه یکی از مهم ترین مسایل پیش روی مدیریت شهری توسعه میان افزا و توسعه محلات شهری و تجدید حیات آنها می باشد. راهکاری که می توان آن را برای شهر لاهیجان نیز بکار برد و توسعه درونی و با برنامه ریزی را جایگزین توسعه افسارگسیخته و پراکنده کرد.

پایان پیام/