مهدی هاشمی نماینده‌ی تام‌الاختیار پدر در کمیته صیانت از آرا/ آخرین تریبون در نماز جمعه/بریزید در خیابان‌ها

مواضع آقای هاشمی رفسنجانی همواره از اهرم‌های تاثیر گذار در مولفه های مختلف داخلی و خارجی ایران بوده است؛ با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، به نظر می رسد بازخوانی مواضع و عملکرد رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، خصوصا در طول سالهای گذشته، بسیار لازم و روشنگر باشد.

آنچه در این گزارش می خوانید، فصل چهارم از کتاب تکیه‌گاه (بررسی عملکرد اکبر هاشمی رفسنجانی در نهمین و دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری) است که به قلم محمدحسن روزی‌طلب در مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است:

مروری بر مواضع رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در یک سالِ منتهی به انتخابات ریاست‌جمهوری دهم و توصیه و هشدارهای معنادار وی درباره احتمال وقوع تقلب، زمینه‌ی پذیرش این پروژه را در افکار عمومی و هواداران میرحسین موسوی فراهم‌کرد.

نخستین ورود آقای رفسنجانی را به موضوع تقلب، همانند بسیاری از مواضع خبرساز وی باید در تریبون نماز جمعه ردیابی کرد. در پاییز سال 1387 و در زمانی که چندین ماه تا گرم شدن تنور تبلیغات انتخاباتی مانده بود، رئیس مجمع تشخیص مصلحت دست به‌کار شد و در سخنانی که مناسبتی برای آن وجود نداشت، از لزوم «صیانت از آرای» مردم و اهمیت آن سخن گفت.  هرچند این سخنان با بی‌توجهی بخشی از سیاسیون همراه شد اما اصرار آقای ‌هاشمی‌رفسنجانی بر طرح این موضوع از تریبون‌های مهم، بسیاری را به تأمل واداشت. وی در همایش جنجالی 30 سال قانونگذاری که با دعوت علی لاریجانی، رئیس مجلس و با حضور برخی چهره‌های مطرح اپوزیسیون برگزار شد، دیگر بار کوشید تا توجه افکار عمومی را به سوی ایده تقلب هدایت کند.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در بخشی از سخنانش در این‌باره گفت: اگر مردم احساس کنند رأی‌شان در سرنوشت آنان بی‌اثر است و متولیانی پیدا شوند که رأی آنها را هر جوری که می‌خواهند، بخوانند آنگاه دلسرد می‌شوند؛ چون مردم مسلمان‌اند و هیچ‌وقت به کشور خیانت نمی‌کنند. این سخنان در شرایطی از تریبون مجلس بیان می‌شد که درست 6 ماه و 10روز تا انتخابات 22 خرداد، فاصله بود. پس از این سخنان ستادهای انتخاباتی نزدیک به هاشمی رفسنجانی کمیته صیانت از آراء را تأسیس کردند و در حجم وسیعی در سلامت انتخابات دهم ریاست‌جمهوری شبهه‌افکنی می‌کردند.

اما اولین هشدار درباره‌ی شبهه‌افکنی در سلامت انتخابات را رهبر معظم انقلاب در نخستین روز سال 88 و در جمع پرشکوه زائران امام رضا(ع) دادند. ایشان با انتقاد از برخی که بیهوده تلاش می‌کنند از هم اکنون انتخابات 22 خرداد ریاست‌جمهوری را در ذهن مردم خدشه‌دار کنند، فرمودند: تاکنون حدود 30 انتخابات در کشور برگزار شده و مسئولان وقت رسماً سلامت و صحت انتخابات را تضمین کرده‌اند و به‌همین علت مردم تحت تأثیر حرف‌هایی که تلاش می‌کنند انتخابات ریاست‌جمهوری را از هم‌اکنون متزلزل و خدشه‌دار جلوه دهند، قرار نمی‌گیرند.  هفت روز پس از سخنان مهم رهبر معظم انقلاب، تریبون نماز جمعه‌ی تهران، بار دیگر در اختیار رئیس مجمع تشخیص قرار گرفت. گرچه انتظار می‌رفت که هاشمی‌رفسنجانی در همراهی با بیانات رهبر معظم انقلاب، بر صحت انتخابات و اطمینان‌دهی به مردم سخن بگوید اما وی حتی تأکیدات رهبر انقلاب را در جهت رویکرد سابق خود تفسیر کرد: «مردم باید اطمینان داشته‌باشند که همان رأیی که می‌دهند اثر خود را می‌گذارد». این سخنان با مانور ویژه جریان اصلاحات و رسانه‌های خارجی حامی آنان هم همراه بود. شاید به‌همین دلیل بود که دو روز بعد یعنی نهم اردیبهشت، این موضوع در محورهای سخنرانی رهبر معظم انقلاب در جمع پرستاران، معلمان و کارگران قرار گرفت. البته این‌بار آدرس‌هایی که ایشان دادند به مراتب دقیق‌تر از گذشته بود.حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مخاطبِ سخنانشان را «برخی دوستان بی‌انصاف» نام گذاشتند و فرمودند:

«با حضور پرانگیزه‌ی مردم همواره انتخاباتی سالم، متقن و خوبی در ایران برگزار شده اما متأسفانه برخی دوستان بی‌انصاف و کسانی که جزو ملت هستند و توقع دارند مردم به آنها توجه کنند با ناسپاسی علیه ملت حرف می‌زنند و با تکرار حرف دروغ دشمن، سلامت انتخابات را زیر سؤال می‌برند».

رهبر معظم انقلاب اسلامی، سلامت همه‌ی انتخابات گذشته را نتیجه‌ی زحمات مسئولان و ملت برشمردند و افزودند:

«در یکی دو انتخابات، شبهاتی برای عده‌ای پیش آمده بود اما تحقیق و بررسی دقیق نشان داد که خدشه‌ای به آن انتخابات هم وارد نیست. مکرر اتفاق افتاده است که نتیجه‌ی انتخابات به ضرر جناحی که روی کار بوده تمام شده‌است پس چگونه ممکن است کسی انتخابات در ایران را زیر سؤال ببرد».

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین تلاش‌های محافل غربی و صهیونیستی را درباره‌ی القای موضوع تقلب مورد اشاره قرار دادند و با تأکید بر نقش تعیین‌کننده‌ی رأی و اراده‌ی مردم در قانون اساسی برای انتخاب مستقیم یا غیرمستقیم همه‌ی مسئولان کشور، خاطرنشان کردند:

«این روند در تمامی 30 سال اخیر با قوت و قدرت ادامه یافته اما دشمنانی که منافع نامشروع آنان در ایران قطع شده‌است با نادیده‌گرفتن یا انکار پدیده‌ی مبارک و باارزش حضور مردم در مدیریت کشور همواره تلاش کرده‌اند به انتخابات ایران خدشه وارد کنند».

با این حال آقای هاشمی‌رفسنجانی روز چهارم اردیبهشت ماه، باز هم تریبون نماز جمعه را به‌عنوان محل اصرار بر ایده تقلب قرار داد. سخنان رئیس مجمع تشخیص این بار از مرز شبهه و تردیدافکنی گذشت و بدون توجه به گفته‌های وزیر کشور، به عرصه‌ی «تضمین‌خواهی» از مجریان انتخابات رسید. وی انتخابات دهم ریاست‌جمهوری را مهم‌ترین مسئله‌ی پیش روی کشور دانست و گفت:‌

«مسئولان باید سلامت انتخابات را برای جامعه تضمین کنند تا مردم با خیال راحت پای صندوق‌های رأی حضور داشته‌باشند و این اطمینان دادن یک ضرورت است».

گرچه علت طرح و هدف این سخنان که حدود 50 روز پیش از برگزاری انتخابات مطرح می‌شد، مسئولان و تحلیلگران را نسبت به حرکت‌های بعدی آقای هاشمی و طراحان کمیته‌ی صیانت از آرا نگران کرده‌ بود، اما همچنان جهت کلی تلاش‌ها به‌ حضور حداکثری مردم در انتخابات معطوف بود. با این حال آقای هاشمی خوب می‌دانست که پخش خطبه‌هایش از شبکه‌ی اول رسانه‌ی ملی، همه‌ی مردم را مخاطب او خواهد ساخت و به‌سرعت فضا را به‌سمت و سوی دلخواه پیش خواهد برد.

نظرسنجی‌هایی هم که در جریان همین روزها از سوی مراکز معتبر منتشر می‌شد، جریان رقیب محمود احمدی‌نژاد را در ادامه‌ی این تردیدافکنی‌ها و پیگیری امور مربوط به کمیته‌ی صیانت از آرا مصمم‌‌تر می‌کرد، چرا که نتیجه‌ی این نظرسنجی‌ها با اعداد و ارقام مطلوب آنان، فاصله‌ی زیادی داشت. این کمیته در اوایل بهار 88 با حضور یاران هاشمی‌رفسنجانی مانند مرتضی الویری در ستادهای میرحسین موسوی و مهدی کروبی شکل گرفته‌بود.

این موضوع به‌همراه چندین جلسه‌ی پنهانی، منجر به اعلام خبری شد که روز هفتم اردیبهشت با تیتر «تشکیل کمیته‌ی‌ هماهنگی شوراهای راهبری انتخاباتی مهدی کروبی و میرحسین موسوی» بر پیشانی روزنامه‌ی اعتماد ملی نشست. هدف این کمیته «صیانت از آرا»ی مردم خوانده شد اما تردیدآفرینی آن درباره‌ی صحت انتخابات بسیاری از سیاسیون را به این نتیجه رساند که هدف اصلی «پرورش ایده‌ی تقلب» برای زمان ضرورت است.

* مهدی هاشمی نماینده‌ی تام‌الاختیار پدر در کمیته صیانت از آرا

در میان اعضای اصلی کمیته صیانت از آراء اگرچه سخنی از هاشمی‌رفسنجانی نبود و تنها از علی اکبر محتشمی‌پور به‌عنوان نماینده‌ی میرحسین موسوی و مرتضی الویری به‌عنوان نماینده‌ی مهدی کروبی و چند تن دیگر از اصلاح‌طلبان نام برده می‌شد اما بر پایه‌ی خبری که همان زمان رسانه‌ای شد، رئیس مجمع تشخیص در آن یک نماینده‌ی تام‌الاختیار داشت. بر این اساس مهدی‌هاشمی از طرف پدر در جلسه‌ای که درخصوص بررسی وضعیت نامزدها و فضای انتخاباتی برگزار شده، حضور یافت. او در این جلسه که میرحسین موسوی، مهدی کروبی و محمد خاتمی نیز در آن حضور داشتند، به‌عنوان نماینده‌ی تام‌الاختیار‌ هاشمی‌رفسنجانی به عضویت «کمیته‌ی مشترک صیانت از آراء» درآمد.  به موازات انتشار این خبرها، سران اصلاحات هم ضمن شبهه‌پراکنی درباره‌ی صحت انتخابات، حتی از لزوم حمایت ناظران و مجریان انتخابات از این کمیته‌ی غیرقانونی سخن گفتند. حسین کاشفی، سخنگوی جبهه‌ی مشارکت ایران اسلامی در این‌باره، خواستار حمایت شورای نگهبان از تشکیل کمیته‌ی صیانت از آرا شد و دلیل آن را همانند آقای هاشمی، «اعتمادسازی» دانست.

هاشمی رفسنجانی بعدها حضور مهدی هاشمی در کمیته صیانت از آراء را تأیید کرد و گفت: مهدی به دلیل تجربه‌ای که در انتخابات خبرگان رهبری در سال 85 داشته، به کمیته صیانت از آراء کمک کرده است. بعدها اسنادی که دفتر مهدی هاشمی رفسنجانی در دانشگاه آزاد کشف شد نشان داد که شبهه تقلب در اتاق فکر مهدی هاشمی طراحی شده است و مسائلی همچون یک دست بودن شورای نگهبان و وزارت کشور و تأثیرش در انتخابات ناسالم از طراحی‌های مهدی هاشمی بوده است.

چند روز پس از آن، نخستین جلسه‌ی سراسری کمیته‌ی مذکور در تهران برگزار شد. مرتضی حاجی، دبیر اجرایی کمیته‌ی صیانت از آرا پس از این جلسه خبر داد که «برنامه‌های این کمیته به نمایندگان استان‌ها اعلام شده‌است». جالب اینکه محافل بیگانه که همیشه مردم را به تحریم انتخابات فراخوانده بودند این بار، ضمن تشویق آنان به حمایت از کاندیداهای رقیب دکتر احمدی‌نژاد، به‌ویژه میرحسین موسوی، از تشکیل و فعالیت کمیته‌ی مذکور به‌شدت حمایت می‌کردند. رئیس مجمع تشخیص هم که بنا به مصلحت‌هایی از ورود آشکار به صحنه‌ی انتخابات خودداری کرده‌بود، سعی می‌کرد با لوازم و امکاناتی که در اختیار دارد، موانع پیش روی فعالیت این کمیته را هموار کند و به آن مشروعیت ببخشد.

* آخرین تریبون

آخرین تریبونی که در این‌باره مورد بهره‌برداری آقای هاشمی قرار گرفت، نماز جمعه‌ی اول خرداد ماه بود. وی رویکرد رسانه‌ی ملی را که همسو با مواضع‌اش نبود، غیرمنصفانه خواند و آن را زمینه‌ای برای توجیه تردیدآفرینی درباره‌ی انتخابات قرار داد:

«صدا و سیما نیز از این به بعد سعی کند که در این دوره‌ی 20 روزه منصفانه و بدون جانبداری به وظیفه‌ی خود عمل کند تا مردم مطمئن بشوند که تبلیغات مسمومی که بیان می‌کند آرایتان را می‌برد از بین برود.»

هاشمی‌رفسنجانی همچنین گفت:

«رهبر معظم انقلاب اسلامی مدتی است بر روی کلیات انتخابات صحبت‌های بسیار مهمی ایراد کردند، ایشان انتظار دارد که مردم با همه‌ی وجود در انتخابات شرکت کنند و این از مهم‌ترین خواسته‌ی دستگاه‌ها و گروه‌ها، دولت و مجلس و تمامی قواست و همه‌ی ما متفقیم که انتخابات باید با شور و حضور همه‌ی مردم برگزار شود. برخی از ضدانقلاب‌ها همواره تمامی انتخابات را تحریم کرد‌ه‌اند. در اولین رفراندوم برخی حضور مردم را تحریم کردند، برای انتخابات قانون اساسی نیز همین شرایط وجود داشت، شما قبول دارید که یک عده‌ای هم هستند که از حضور مردم در انتخابات ناراحت هستند، اما جای تأسف است که کسانی که وفادار و دوستدار انقلاب‌اند به‌خاطر برخی گلایه‌ها در انتخابات حضور پیدا نمی‌کنند و باید بیان کرد که عقلاً، شرعاً و منطقاً عدم حضور به‌نفع هیچ‌کسی نیست و حقیقتاً آن کسی که رأی نمی‌دهد چه نفعی می‌برد و با نیامدن چه مسئله‌ای حل می‌شود. مجموع آرای ملت سرمایه‌ی عظیمی است که مایه‌ی اعتبار و عظمت جامعه می‌شود و همه‌ی آنهایی که کشور را دوست دارند باید به میدان بیایند و انتخاباتی باعظمت برگزار کنند و دشمنان داخلی و خارجی را با رأی خود مأیوس کنند و باید مطمئن باشید که اگر با وسعت وسیع، همه‌ی مردم شرکت کنند هر دولتی که برخاسته از رأی مردم باشد با اراده و قاطعیت بهتری می‌تواند کار کند و مردم خود نیز از این دولت دفاع می‌کنند و این سیستم بسیار خوبی است که در دنیا در قالب انتخابات مطرح شده و پیگیری می‌شود».

رئیس مجلس خبرگان رهبری (رئیس وقت) به ابعاد شرعی حضور مردم در انتخابات نیز اشاره کرد و گفت:

«بدون حضور و اراده‌ی مردم، حکومت اسلامی محقق نخواهد شد و ما برخی افراد را داریم که فکر می‌کنند زمانی‌که فقیه جامع‌الشرایط در رأس قرار گرفت دیگر موضوع پایان یافته است اما اگر مردم نباشند این فقیه چه‌کار می‌تواند بکند و همین فقیه در قانون اساسی ما با اراده‌ی مردم نصب شده‌است. بگذریم از شخصیت باارزش حضرت امام که همه‌چیز انقلاب بودند، اما خود رهبری و همین ولی‌فقیه که مشروعیت نظام به آن متکی است، بر مبنای رأی و اراده‌ی مردم است».

هاشمی‌رفسنجانی استحکام نظام و منافع فرد فرد آحاد ملت ایران را در گرو حضور مردم در انتخابات دانست و گفت:

«با تأیید صلاحیتی که صورت گرفته نشان می‌دهد که همه‌ی سلیقه‌ها به‌صورت نسبی کاندیدایی دارند تا به او رأی بدهند و مطمئن باشید فردای آن روزی که درصد بالای 70 تا 80 درصد به میدان آمده‌اند چند پله جایگاه نظام ما در عمل معتبرتر می‌شود و دشمنانی که به‌دنبال فاصله‌ی میان مردم و مسئولان هستند با دیدن همین آرای بالا، خاکستر یأس بر سرشان ریخته خواهد شد».

وی یکی از لوازم جذب اعتماد مردم برای حضور در عرصه را تقید دستگاه‌ها به قانون عنوان کرد و اظهار داشت:

«ممکن است در قانون عیوبی وجود داشته باشد اما این قانون است و یادتان هست که حضرت امام فرمودند قانونی که مجلس تصویب کند و شورای نگهبان تأیید کند واجب‌الرعایه است و هم نامزدها و هم طرفدارانشان باید در حدود قانون عمل کنند و صدا و سیما نیز از این به بعد سعی کند که در این دوره‌ی 20 روزه منصفانه و بدون جانبداری به وظیفه‌ی خود عمل کند تا مردم مطمئن بشوند تبلیغات مسمومی که بیان می‌کند آرایتان را می‌برد از بین برود».

اولین واکنش به خطبه‌های نماز جمعه‌ی هاشمی‌رفسنجانی از سوی محمد عطریانفر، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران صورت گرفت. او این‌گونه خطبه‌های نماز جمعه‌ی هاشمی‌رفسنجانی را توصیف کرد:

خطابه‌ی امروز هاشمی‌رفسنجانی درخشان‌ترین، شفاف‌ترین و معنادارترین خطابه‌ی وی در این 30 ساله بوده‌است. با فراست کافی و هوشمندی کاملاً حساب‌شده نکته‌‌ی کلیدی را مطرح کرد و نشان داد برائت صحیح از اسلام که اولین منادی معاصر آن امام بود، چه رویکردی باید در پیش داشته‌باشد. کسانی که به‌نام اسلام و ولایت و ارزش‌های دینی، تلاش می‌کنند نقش مردم را در سرنوشت خود کم‌رنگ کنند و هاشمی‌رفسنجانی مشخص کرد که راه خطا را می‌روند.

البته سایت رجانیوز، اظهارات هاشمی‌رفسنجانی در نماز جمعه‌ی تهران مبنی بر اینکه چنانچه کمتر از 40 میلیون رأی در انتخابات آینده به صندوق‌ها ریخته شود نشانه‌ی بی‌تفاوتی مردم خواهد بود را، به چالش کشید و نوشت:

این اظهارات در حالی بیان شد که براساس این نظر، مشارکت مردم در این انتخابات می‌بایست حداقل در حد 87 درصد باشد، این در حالی است که پایین‌ترین میزان مشارکت مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری مربوط به دوره‌های پنجم و ششم ریاست‌جمهوری با 54 و 50 درصد واجدین شرایط بود که هاشمی‌رفسنجانی در این دو انتخابات به‌عنوان رئیس‌جمهور ایران انتخاب شد. وی در شرایطی به‌عنوان رئیس‌جمهور اسلامی ایران انتخاب شده‌است که مردم در آن دوره‌ها بی‌تفاوت‌تر از همیشه در طی 30 سال پس از انقلاب بوده‌اند. پایین‌ترین میزان مشارکت مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری مربوط به دوره‌های پنجم و ششم ریاست‌جمهوری با 54 و 50 درصد واجدین شرایط بوده‌است که هاشمی‌رفسنجانی در این دو انتخابات به‌عنوان رئیس‌جمهور ایران انتخاب شده‌بود.

در پاسخ به موج شبهه‌افکنی‌های مورد اشاره بود که آیت‌الله جنتی در آخرین نماز جمعه‌ی پیش از انتخابات در روز 15 خرداد، با اشاره به تبلیغات محافل بیگانه خاطر نشان کرد:

«اینها یاوه‌گویی‌هایی است که با هدف دلسرد کردن ملت ایران مطرح می‌شود اما شورای نگهبان با نظارت قوی و قدرتمند در صحنه است و من به شما قول می‌دهم وظیفه‌ی شورای نگهبان در حفاظت از آرا به‌خوبی صورت خواهد گرفت و همه می‌دانند که شورای نگهبان نه حزبی دارد و نه منافعی و فقط به یک وظیفه‌ی الهی در مسیر خط امام و رهبری می‌اندیشد».

البته یک روز پیش از آن، رهبر انقلاب اسلامی در بیستمین سالگرد رحلت امام‌خمینی (ره) با اشاره به تلاش چند ماهه‌ی رسانه‌های بیگانه برای مخدوش جلوه‌دادن انتخابات ریاست‌جمهوری، تأکید کرده‌بودند:

«دشمنان ملت، گاه انتخابات ایران را انتصابات می‌خوانند و گاه می‌گویند رقابت نامزدها بازی کنترل‌شده‌ی درون حکومت است و انتخابات حتماً با تقلب همراه خواهد بود که البته هدف همه‌ی این تلاش‌ها، ضربه‌زدن به مردم‌سالاری دینی و جلوگیری از مشارکت قوی مردم در انتخابات است.»

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ملت ایران را ملتی عزیز، باهوش، بیدار و آزمون‌شده خواندند و افزودند:

«دشمن درصدد است با القای ناامیدی در مردم، نظام را از پشتوانه‌ی مستحکم خود یعنی آرای مردمی محروم کند و با کمالِ تأسف در داخل نیز افرادی از روی غفلت همان حرف‌های دشمن را تکرار و عملاً به تحقق اهداف دشمن کمک می‌کنند که باید به حال آنها حقیقتاً تأسف خورد».

ایشان تعیین مسئولان مختلف نظام را از افتخارات ملت ایران دانستند و تأکید کردند:

«بیگانگان درصددند این افتخار و سرافرازی را از ملت بگیرند اما هر کس به استحکام نظام و به اسلام و ملت ایران علاقه‌مند است عقلاً و شرعاً بر او واجب است که در انتخابات شرکت کند».

اصرار طراحان و سران کمیته‌ی صیانت از آرا در تخطئه‌ی سلامت انتخابات، همچنان ادامه یافت تا تردیدی در این موضوع باقی نماند که در صورت روی‌گردانی مجدد مردم از جریانِ مخالفِ رئیس جمهور، این جریان علاوه بر ایجاد راه گریزی برای فرار از شکست، پیروز انتخابات را متهم به تقلب می‌کند. در همین راستا، در روز 19 خرداد ماه و درست سه روز پیش از انتخابات، محتشمی‌پور و الویری رؤسای کمیته‌ی صیانت از آرای ستاد میرحسین موسوی و مهدی کروبی در نامه‌ی مشترکی به دبیر شورای نگهبان، از آنچه «تخلفات گسترده در انتخابات» نامیدند، ابراز نگرانی کردند.

محمد موسوی خوئینی‌ها مرد ساکت اصلاحات نیز در این راستا یک روز مانده به انتخابات نامه تهدیدآمیزی را منتشر کرد:

«اکنون که متأسفانه برگزارکنندگان انتخابات و ناظران منسوب به شورای نگهبان آشکارا و یا در نهان از حامیان رییس‌جمهور فعلی هستند، به‌شدت نگرانی از عدم سلامت انتخابات در میان مردم گسترش یافته است؛ به‌ویژه آنکه رفتارهای این مجموعه، به‌خصوص رؤسای آنان مانند جناب «آقای جنتی» و دیگران شبهه برانگیز است. اکنون در چنین شرایطی بر همگان لازم است به هر ترتیبی که می‌توانند و در حد توان و امکان خود، از آرای ملت صیانت کنند و برای حفظ سلامت انتخابات و جلوگیری از تخلفات و یا تقلب، با کمیته‌ی صیانت از آرا که از طرف دو کاندیدای محترم جریان اصلاحات تشکیل شده است، کمال همکاری را بنمایند».

حسینعلی منتظری که امام خمینی او را از دخالت در سیاست منع کرده بود، نیز به تحریک اطرافیانش در بیانیه‌ای نوشت: آقایان متأسفانه خودشان را قیّم جامعه فرض کرده و نظارت در این اصل را به نظارت استصوابی تفسیر نمودند. متصدیان امور بدانند که آرای مردم امانتی در دست آن‌هاست که باید آنان بدون اعمال نظر و دست‌گاری، با تمام توان از آرای ملت صیانت نمایند و تصرف در آرای مردم تقلب و بزرگ‌ترین خیانت و شیوه‌ای در جهت پایمال نمودن حقوق مسلم مردم است و در صورت دخالت در آرا، نتیجه‌ی کار هیچ‌گونه وجاهت و مشروعیت شرعی و قانونی ندارد.

میرحسین موسوی نیز به پیروی از هاشمی رفسنجانی نامه‌ای سرگشاده خطاب به رهبر انقلاب اسلامی نوشت. موسوی در فرار به جلویی جالب از رهبر انقلاب خواست تا با رهنمودها و دخالت خود، موجبات بی‌طرفی همه‌ی مقام‌ها، مجریان و ناظران انتخابات را فراهم نمایند تا از آرای مردم محافظت شود. موسوی در این نامه ادعاهای حمایت برخی از اعضای ناظر شورای نگهبان از کاندیدای خاص، مشکل‌آفرینی اعضای اجرایی در پذیرش و استقرار نمایندگان خود در شعب اخذ رأی، مداخله‌ی تعدادی از فرماندهان و مسئولان سپاه و بسیج در انتخابات که احتمال تصرف در آرای مردم را به‌وجود می‌آورد و بهره‌گیری رئیس دولت از امکانات دولتی در تبلیغات و مسافرت‌های تبلیغاتی را نقض ماده‌ 68 قانون انتخابات و از جمله نشانه‌های تقلب دانست.

* بریزید در خیابان‌ها

هاشمی‌رفسنجانی هم که از سوی رئیس‌جمهور، «صحنه‌گردان اصلی» انتخابات لقب گرفته‌ بود، حتی در روز انتخابات هم آخرین تیرش را پس از نوشتن نامه‌ی جنجالی‌اش به رهبر انقلاب، به‌سمت مجریان انتخابات شلیک و سعی کرد سلامت انتخابات را مخدوش کند: «بسیار مهم است که این انتخابات به‌گونه‌ای برگزار شود که هیچ‌کس نتواند شبهه‌افکنی کند و همه بپذیرند آنچه از صندوق بیرون می‌آید همان باشد که مردم رأی دادند».  «عفت مرعشی»، همسر وی نیز صبح روز جمعه پس از انداختن رأی خود در صندوق حسینیه‌ی شماره یک جماران ناخشنودی خود را از احتمال پیروزی احمدی‌نژاد چنین بیان کرد‏: «امیدواریم احمدی‌نژاد و دوستان خوارجش از مردم پاسخ خود را دریافت کنند‏.»

خانم مرعشی همچنین با تأیید سخنان همسرش در پیش‌بینی آغاز ناآرامی‌ها گفت: در صورتی‌ که میرحسین موسوی رئیس‌جمهور نشود و شائبه‌ی تقلب پیش آید، مردم به خیابان‌ها می‌آیند و اعتراض خواهند کرد‏.

به موازات سخنان اعضای خانواده‌ی ‌هاشمی، شخصیت‌های اصلاح‌طلب هم مدعی پیروزی میرحسین موسوی شدند. اما میرحسین موسوی در ساعت 11 شب 22 خرداد درحالی‌که همچنان مدعی تقلب در انتخابات بود، گفت: براساس گزارش‌هایی که از نیروهایش در حوزه‌های رأی‌گیری به او رسیده، با فاصله‌ی زیاد پیروز قطعی انتخابات است. از همین‌جا بود که پروژه‌ی تقلبی که حدود 8 ماه پیش و از تریبون نماز جمعه توسط هاشمی کلید خورده بود، وارد فاز عملیاتی شد و در کمتر از 12 ساعت با کمک بیانیه‌ای که میرحسین موسوی منتشر کرد، منجر به آغاز آشوب‌های پرهزینه‌ای در پایتخت شد.

هاشمی‌رفسنجانی هم با وجود گذشت چندین روز از برگزاری انتخابات، همچنان ترجیح داد که ناظر ناآرامی‌هایی باشد که اظهارات وی در ایجاد آنها تأثیرگذار بوده است.

به‌همین دلیل بود که آیت‌الله جنتی، چندی بعد و در نماز جمعه‌ی نهم مرداد ماه 1388، با اشاره به برخی نقل‌قول‌ها در سال پیش از انتخابات درخصوص شبهه‌ی تقلب اظهار داشت: «وقتی من این نقل قول‌ها را شنیدم احساس خطر کردم و فهمیدم چه نقشه‌ای برای انتخابات کشیده‌اند».

وی انتخابات دوره‌ی نهم ریاست‌جمهوری در سال 1384 را مورد توجه قرار داد و اظهار داشت:

«این توطئه ها از همان چهار سال قبل وقتی‌که برخی در رقابت شکست خوردند، شروع شد چرا که آنها نتوانستند یک فرد جوان مثل آقای احمدی‌نژاد را تحمل کنند و اختلاف هفت میلیونی را ببینند و این بود که از همان وقت این موضوع در فکرشان بود که انتقام بگیرند و نگذارند این اتفاق دوباره تکرار شود. از خارجِ کشور مرتب بحث تقلب در انتخابات مطرح شد و عده‌ای نیز در داخل این موضوع را دنبال کردند که حتی مقام معظم رهبری در ابتدای سال نیز به این شبهات پاسخ داد».

وی با اشاره‌ی تلویحی به سخنان همسر آقای هاشمی خاطرنشان کرد:

«یکی از اشخاص نیز در هنگام رأی‌دادن وقتی رأی خود را به صندوق انداخت، به مردم گفت که به چه کسی رأی داده است و ادامه داد امیدوارم در انتخابات تقلب نشود و اگر تقلب صورت نگیرد فلان کاندیدا رئیس‌جمهور خواهد شد وگرنه مردم باید به خیابان‌ها بیایند و اعتراض کنند».

خطیب موقت نماز جمعه‌ی تهران با بیان اینکه این مسائل نشان می‌دهد حوادث بعد از انتخابات از پیش طراحی شده‌است، ‌افزود:

«تمام راهکارهای این موضوع نیز از سوی آنها پیش‌بینی شده‌بود». اما اشاره‌ی دبیر شورای نگهبان درباره‌ی آغاز توطئه‌ها از سال 1384، معطوف به طرح ادعای تقلب در انتخابات ریاست‌جمهوری نهم بود».

در این انتخابات هم، آقای هاشمی مدعی اصلی تقلب در انتخابات بود. البته مهدی کروبی نیز با طرح موضوع جالبِ «خواب اصحاب کهف» همان ادعای رئیس مجمع تشخیص را مطرح کرد. اما از آنجایی‌که برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری نهم برعهده‌ی دولت سید محمد خاتمی بود، وی چندان بر این ادعا اصرار نکرد. البته در شرایطی که دولت اصلاحات حامی جدی آقای هاشمی در انتخابات بود، موسوی‌لاری، وزیر وقت کشور، نتوانست در برابر ادعای تقلب سکوت کند. از این‌رو اعلام کرد که انتخابات نهم بدون هیچ مشکلی و «کاملاً سالم» برگزار شده‌است. آن‌چنان‌که غلامحسین الهام، عضو حقوق‌دان سابق شورای نگهبان، می‌گوید: «آقای هاشمی‌رفسنجانی در جریان انتخابات دوم خرداد 1376 هم گفت که از تقلب در انتخابات نگران است و به جامعه القا کرد که اگر شخص دیگری غیر از خاتمی رأی بیاورد، در انتخابات تقلب شده‌است».

اما این عضو سابق حقوق‌دان شورای نگهبان درباره‌ی سابقه‌ی کمیته‌ی صیانت از آرا در کارنامه‌ی هاشمی‌رفسنجانی نیز حرف‌های ناگفته داشت.

آن‌چنان‌که دکتر الهام می‌گوید:

آقای هاشمی در تشکیل کمیته‌ی صیانت از آرا نیز سابقه‌ای طولانی دارد چرا که وی «در انتخابات اخیر مجلس خبرگان تجربه‌ای در بحث صیانت از آراء داشت و در انتخابات ریاست‌جمهوری برخی از تجربه‌ی ایشان استفاده کردند.  برخلاف انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری، در انتخابات مجلس خبرگان، نظارت نامزدها را بر صندوق‌های اخذ رأی نداشتیم؛ با این حال آقای هاشمی چنین مطالبه‌ای از شورای نگهبان داشتند و اعتراض نموده و فشارهایی هم بود که فقهای شورای نگهبان به‌خاطر مصلحت، آیین‌نامه را تغییر دادند و حضور نمایندگان نامزدها در انتخابات مجلس خبرگان، پیش‌بینی شد؟

این عضو سابق شورای نگهبان، با اشاره به اینکه دختر آقای هاشمی نماینده‌ی ایشان در آن انتخابات شد، خاطرنشان کرد:

شبکه‌ای از ناظران را سازماندهی کردند که به‌عنوان نماینده‌ی آقای هاشمی پای صندوق‌های اخذ رأی حضور داشته‌باشند که آقای هاشمی از این تشکیلات تحت عنوان کمیته‌ی صیانت از آرا یا چیزی به این مضمون نام برد و گفت که این یک تجربه بود و این تجربه در انتخابات خبرگان که آقای هاشمی هم کاندیدا بودند، موفق بود؛ لذا آقای موسوی هم در انتخابات ریاست‌جمهوری از پسر آقای هاشمی برای تشکیل کمیته‌ی صیانت از آرا استفاده کرد».

وی با اشاره به طرح تشکیل کمیته‌ی صیانت از آرا از سوی‌ هاشمی‌رفسنجانی در انتخابات اخیر گفت:

این کمیته برای تشکیلِ قدرتِ موازی در کشور و فشار بر نظام اسلامی تشکیل شده‌بود و از همان ابتدا اندیشه‌ی اغتشاش و اعتراض به نتیجه‌ی انتخابات در ذهن آنها شکل گرفته‌بود». عضو حقوق‌دان سابق شورای نگهبان در ادامه بیان داشت: «پس از انجام مناظره‌های انتخاباتی و پس از آنکه شکست در انتخابات برای جریان اصلاح‌طلب مسجل شده‌بود، خاندان ‌هاشمی تهدید و فتنه علیه نظام را کلید زدند».

* هاشمی و تقلب 12 ساله

طرح مسئله تقلب و لزوم صیانت از آراء در جهت رأی آوردن یک کاندیدا برای اولین‌بار در انتخابات دوم خرداد 1376 انجام شد. هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور وقت یک هفته قبل از انتخابات بر منبر نماز جمعه به کسانی که می‌خواهند تقلب کنند، هشدار داد!

این اظهارات سبب شد تا جنگ روانی جناح چپ با عنوان می‌نویسم خاتمی می‌خوانند خاتمی، رونق بیشتر بگیرد. هاشمی رفسنجانی سالها بعد درباره این سخنرانی گفت:

«همان روز قبل از اینکه خطبه را بخوانم، در اتاقکی که در دانشگاه قبل از نماز می‌نشینیم، هردو طرف پیش من آمدند و شکایت کردند که ممکن است از طرف مقابل تقلب وسیعی انجام شود. دوم خردادی‌های بعدی و چپی‌ها می‌گفتند که بسیج و سپاه برای تقلب‌ها مجهز شده‌اند و این طرفی‌ها می‌گفتند آنها برنامه‌ریزی وسیعی کرده‌اند و دانشجویان، دانش‌آموزان و عده‌ای زیادی از زن ها را سازماندهی کرده‌اند که تقلب کنند و راه تقلب‌ها را هم می‌گفتند. من وقتی می‌گفتم، تقلب یکطرفه را نمی‌گفتم. شما آن خطبه را هم یک‌طرفه نمی‌بینید. به همه می‌گفتم. نگرانی تقلب هم بود، چون خیلی داغ شده بود. من تصمیم گرفته بودم که با متقلب برخورد کنم و تصمیم خودم را هم گفتم. به وزارت کشور هم رفتم و به آنها گفتم که اگر تقلبی شود، هرچه دیدید از چشم خودتان دیدید. یک موضوع دیگر هم بود که نگرانی‌آور شده بود. من از بازرسی کل کشور و شخص آقای رئیسی خواسته بودم که به جریان انتخابات بپردازند و زیرنظر داشته باشند. شورای نگهبان با نظارت آنها مخالفت کرد و دلیل موجهی برای این مخالفت نمی‌دیدم و حتی با حضور بازرسی ویژه ریاست‌جمهوری هم موافق نبودند.

ثانیاً همیشه فکر می‌کردم و می‌کنم که اصولاً آرای مردم امانت است و باید حفظ شود و هیچ قبول ندارم که با تقلب یا حتی فریبکاری در تبلیغات و سیاست‌ها و بازی‌ها رأی جمع کنند. عقیده دارم که نباید با آرای مردم بازی شود. بارها هم گفتم که افکار عمومی در مجموع کمتر اشتباه می‌کند و بگذاریم افکار عمومی قضاوت کند.

مسئله بعدی اینکه توقع از رئیس‌جمهور این است که وظیفه‌اش را در یک مسئله به این مهمی جدی بگیرد. من با ابهت مسئله را مطرح کردم که بدانند جدی هستم. ضمناً نکاتی هم که گفتم، نکاتی بود که رهبری قبل یا بعد گفتند. یعنی چیزی نبود که خالی از محتوا باشد و من فقط ژست جدی بودن را گرفته باشم، بلکه معتقد و مصمم به جدیت بودم».

هاشمی‌رفسنجانی در جای دیگری درباره خطبه‌های نماز جمعه 26 اردیبهشت 1388 می‌گوید:

«اینکه من چرا آن سخنرانی را کردم؟ حرکت تازه‌ای نبود. قبلاً در هر مناسبتی، مصاحبه‌ای و هرجایی که فرصت پیش می‌آمد صریحاً می‌گفتم که از آزادی و سلامت انتخابات دفاع می‌کنم و مسئولیتم را انجام می‌دهم. در آستانه‌ی انتخابات از دو طرف مراجعات زیادی به من شد، طرف مقابل را متهم می‌کردند که در انتخابات برنامه‌ی تقلب دارند از بس زیاد گفتند، فکر کردم که خیال مردم را باید راحت کنم. لذا، هم به وزارت کشور رفتم و از نحوه‌ی کارشان  بازدید کردم و توضیحاتی را که می‌دانستم، دادم و نقاطی را که می‌توانست شبهاتی به‌ وجود بیاورد، بررسی کردم و هم در نماز جمعه با مردم صحبت کردم.

در وزارت کشور با کارمندان حرف زدم اما در نماز جمعه با مردم حرف زدم. هدف من فقط همین بود که به مردم اطمینان بدهم که در مسئولیت برگزاری انتخابات جدی و قانونی هستم و نمی‌گذارم که دخالت شود. در آن شرایط طبیعی بود که یک طرف از آن صحبت‌ها خوشحال شود در صورتی که من به هر دو طرف می‌گفتم که مواظب باشند. موضع خودم را هم آنجا مشخص کردم. چون شایعاتی بود که من به چه کسی رأی می‌دهم و طرفدار چه کسی هستم. این حرف‌ها بی‌طرفی مرا نقض می‌کرد. من به عنوان مجری انتخابات بایستی بی‌طرف باشم. اعلام کردم که رأی من مخفی است، هدف این بود که انتخابات سالم باشد».

اما اتهام تقلب در انتخابات فقط منحصر به انتخابات‌های ریاست‌جمهوری نبود. هاشمی رفسنجانی پس از انتخابات مجلس ششم – که از سوی دولت اصلاحات برگزار شد- نیز معتقد بود، تقلب صورت گرفته است، انتخاباتی که مسئول برگزاری‌اش مصطفی تاج‌زاده بود. وی در گفتگویی که بعدها قدرت‌الله رحمانی از روزنامه کیهان با وی انجام داد، به بخش هایی از اقدامات گسترده ای که اصلاح طلبان برای رای نیاوردن وی انجام داده بودند اشاره و تصریح کرد: «با همه تبلیغات، اگر آنچه را که در صندوق بود، درمی‌آوردند؛ غیر از این می‌شد. با همه اینها باز هم رأی آوردم و وقتی که رأی آوردم، اینها ترسیدند که اگر من به مجلس بروم، ممکن است مسئله دیگری از آنجا در بیاید که شانتاژهای بعدی را شروع کردند و من هم دیدم بجای اینکه خدمت کنم و محور وحدت شوم، اختلاف جدیدی درست می‌شود و اگر الان دو جناح است، من که رفتم، محور جدیدی هم پیدا خواهد شد بنابراین تشخیص دادم که نمی‌توانم در مجلس خدمت کنم».

فارس