چه کسی سفر شیخ حسن به قم را لغو کرد؟/ گسترش نگرانی های مراجع و علما از عملکرد فرهنگی دولت

به گزارش درسیاهکل به نقل از رجا نیوز، از هفته گذشته اخباری به طور رسمی از سوی رسانه‌های دولتی منتشر شد که از سفر رئیس‌جمهور روحانی به شهر قم و دیدار با مراجع تقلید خبر می‌داد؛ خبری که با توجه به جایگاه و نقش تاثیرگذار حوزه علمیه قم و همچنین علما و بزرگان این شهر حواشی متفاوتی را به دنبال داشت و تحلیل‌های متفاوتی در این زمینه ارائه شد.

با این حال امروز رسانه‌های رسمی دولت اعلام کردند که سفر حسن روحانی به قم لغو شده و او در روزهای آینده عازم استان سیستان و بلوچستان خواهد شد. لغو این سفر مهم برخی شایعات را در این زمینه موجب شده است.

شنیده می‌شود که مواضع و اقدامات فرهنگی دولت در ماه‌های اخیر موجب ناراحتی و نگرانی مراجع تقلید و علمای قم را فراهم کرده و این نگرانی ها موجب انتقاداتی به شخص رئیس جمهور شده است.

گفتنی است پیش از این هم برخی از مراجع در سفر وزیر علوم و تحقیقات به قم از پذیرفتن او امتناع کردند و اقدامات غیرفرهنگی مجموعه تحت مدیریت وی را مسبب ناراحتی و نگرانی مردم انقلاب ایران دانستند.

همه اعتراضات علما به رویکرد فرهنگی دولت روحانی
حذف ممیزی، رفع فیلتر فیسبوک، توهین نشریات به مقدسات، تمجید از چهره‌های هنری مسئله دار، انتشار کتابهای نامناسب و… موضوعاتی بوده‌اند که در این چند ماه نگرانی و هشدار علما را در پی داشته‌اند.
همین موضوع هم باعث می‌شود تا وقتی تعدادی از خبرگان رهبری در دیدار خویش با رهبر انقلاب نسبت به وضعیت فرهنگی کشور ابراز نگرانی کنند، رهبری معظم هم بر این نگرانی صحه گذاشته و اعلام کنند که «بنده هم نگرانم».
آنچه در ادامه می‌آید تنها بخشی از هشدارها و تذکراتی است که علما و مراجع عظام تقلید در چند ماه گذشته نسبت به وضعیت فرهنگی کشور ابراز داشته و از مسئولان دولتی خواسته‌اند رویه خویش را در حوزه فرهنگ اصلاح کنند. در این مطلب تنها به انتقادات تعدادی از علما پرداخته شده است.
بر اساس این گزارش، اصرار مسئولان وزارت ارشاد بر صحبت پیرامون «ممیزی» و زیر سوال بردن ممیزی قبل از چاپ یکی از موضوعاتی بود که مورد تذکر و هشدار علما و مراجع قرار گرفت. برای مثال آیت الله مکارم شیرازی در چهارم آذر ماه و در دیدار با اعضای کمسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ضمن بیان سایر اقدامات نامناسب مسئولان فرهنگی دولت، به این موضوع نیز اشاره کردند: «زمزمه این که سؤالی را مطرح می کنند که چرا روزنامه موهن به مولا علی(ع) تعطیل شده است، یا ممیزی در کتاب نباشد، یا اصرار راجع به این که فیس بوک باز شود اینها مسائل خطرناکی است، این وضع اگر ادامه یابد خطرناک است. ارشاد اگر بخواهد این مسیر را طی کند ارشاد غیر اسلامی می شود. شما باید محکم در برابر این گونه موضوعات بایستید، چراکه اگر این گونه نباشد به جای این که کمک به ارشاد اسلامی کند خلاف آن را کمک می کند. ما بارها نسبت به این مسائل تذکر و هشدار داده ایم و هزینه های آن را نیز می پردازیم.»

یکی دیگر از مواردی که اعتراض علما و مراجع را به همراه داشت انتشار مطالبی در توهین به مقدسات اسلامی در برخی نشریات بود. آنچه بیش از این مطالب ناراحت کننده می‌نمود، اظهارات مسئولان فرهنگی دولت بود که موضعی قاطعانه در برابر این دست مطالب نگرفتند و اتفاقا علما نیز به همین نکته اشاره داشتند. مقاله توهین آمیز رونامه بهار نسبت به ساحت امیرالمومنین(ع) و مطلب روزنامه آسمان در زیر سوال بردن حکم قصاص دو مورد از شاخص‌ترین این مطالب بودند.
آیت الله نوری همدانی در هشتم آبان‌ماه در همین رابطه چنین موضع گرفتند: «هر کس در هر رشته‌ای تخصص دارد باید در همان رشته اظهار نظر کند در مسائل دینی نیز باید متخصصان آن اظهار نظر کنند نه این که فردی که چند کلاس درس خوانده به خود اجازه دهد این کار را انجام دهد. تخصص در احکام دین کار ساده‌ای نیست، از این رو هر فردی نباید به خود اجازه دهد در این عرصه قلم فرسایی کند. حضرت علی(ع) برای معرفی اسلام زحمات و مرارت‌های بسیاری متحمل شده است و تمام اینها در طول تاریخ ثبت و ضبط است؛ این فرد که اطلاعی از این مسائل ندارد و عقیده درستی هم ندارد چرا این گونه مسائل را بیان می‌کند؟»
آیت الله مهدوی کنی هم در ۱۳ اسفند نسبت به انتشار اینگونه مطالب چنین گفتند: «بعضی‌ها چیزهایی می‌نویسند و حریم‌ها را می‌شکنند و تخلف می‌کنند در حالی که باید حریم‌ها را حفظ کرد. در داخل نباید مسائلی به وجود آید تا حریم‌ها شکسته شود ضمن اینکه مسئولین محترم نیز نسبت به این قضیه اتفاق نظر دارند و باید مراقب باشیم تا حریم‌ها شکسته نشود.»
آیت الله سبحانی نیز یک روز بعد اینگونه واکنش نشان دادند: «این روزها مجلات و روزنامه‌ها چیزهای می‌نویسند، که انسان تعجب می‌کند، در نشریه‌ای به امیر‌المؤمنین(ع) توهین شده و یا احکام نورانی قرآن را زیر سوال می‌برند. ذره‌ای نباید نسبت به فعل و عمل و کارکردهای این نشریات راضی باشیم، چراکه قلب انسان یا جایگاه شیطان است و یا جایگاه حق و حقیقت.»
در واقع این نوع رفتار مسئولان دولتی بود که جریان‌های خاص را به این گمان انداخت که حالا فضا باز شده و گفتن هر سخنی و نوشتن هر چیزی آزاد است. سخنان موهن سعید رضوی فقیه یکی از این دست سخنان بود که با واکنش آیت الله نوری همدانی در دوازدهم اسفند ماه مواجه شد: «همه کسانی که در این ماجرا(اظهارات سخیف رضوی فقیه) دخیل بودند باید به نحوی گوشمالی داده شوند تا درس عبرتی برای سایرین باشد و دیگر هیچ کس در هیچ کجا جرأت تکرار چنین اقدامی را نداشته باشد؛ ما منتظر اقدامات بعدی مسؤولان هستیم.»
آیت الله مکارم شیرازی هم نسبت به خیال خام جریان‌های پیش گفته در چهارم آذر چنین واکنش نشان داده بودند: «عده‌ای گمان نکنند، در دولت جدید همه مسائل را می‌توانند تغییر دهند. در مقاله‌ای که در روزنامه بهار منتشر شده، آمده بود که علمای اسلام جاهل‌اند که بر مسئله غدیر تأکید می‌کنند و سوال اینجاست که چرا گفته می‌شود این روزنامه را تعطیل نکنید.»
نوع رفتار مسئولان فرهنگی دولت یازدهم و تاثیر این سخنان در جهت دهی به عناصر و جریان‌های فرهنگی هنری و عواقب این روند، چیزی بود که در میانه اسفند مورد هشدار آیت الله مصباح یزدی قرار گرفت: «در زمان رئیس‌جمهور اسبق، مقام معظم رهبری درباره یکی از وزرا تصریح کردند که ایشان نه تنها کاری برای اسلام نکرده، بلکه برخی از کار‌هایش ضد اسلام بوده است. متأسفانه دولت جدید نیز‌‌ همان سخنی را می‌گوید که آن دولت بیان می‌کرد و حتی در این دولت به صراحت بیان شده که وظیفه ما اعتلای هنر است و کاری به دین نداریم؛ لذا از هنرپیشه زمان شاه هم به خاطر هنرش تقدیر می‌شود، و این رفتار‌ها یعنی کاشتن نهالی که ثمره‌اش فتنه دیگری خطرناک‌تر از فتنه ۸۸ را رقم می‌زند.»
اتفاقاتی که در بهمن ماه امسال و در حاشیه جشنواره‌های هنری فجر افتاد یکی دیگر از چیزهایی بود که نگرانی علما و مراجع، و هشدار انها را در پی داشت. آیت الله نوری همدانی در ۱۵ بهمن ماه ضمن محکوم کردن برخی رفتار های ناشایست در جشنواره فجر اظهار داشت: «تمام ابعاد انقلاب، فجرآفرینان و معمار انقلاب مشخص است و این در حالی است که عده ای به نام جشنواره فجر حرکت هایی برخلاف آرمان های انقلاب انجام می دهند.»
دو روز بعد آیت الله صافی گلپایگانی هم نسبت به این اتفاقات واکنش نشان داد: «حاکمیت دین و ترویج ارزش‌های اسلامی از اصول انقلاب اسلامی است که انقلاب برای آن ایجاد شده است…دهه‌ فجر دهه‌ مبارکی است و نباید این دهه‌ عظیم با گناه و کارهای خلاف شرع جلوه داده شود. ارتکاب خلاف شرع در چنین جشنواره‌هایی نشانه فاصله داشتن این برنامه‌ها با اصل انقلاب است. متأسفانه بعضی از جشنواره‌های این دهه که با پول بیت‌المال انجام می‌گیرد خلاف شرع است و با اصل انقلاب فاصله دارد.»
این اتفاقات چنان دامنه‌دار شد که آیت الله علوی گرگانی در ۲۱ بهمن بیانیه‌ای در محکومیت این اتفاقها صادر نمود: «متأسفانه در آستانه سی و پنجمین بهار انقلاب که با اعتقاد و ایمان مردم و رهبری مراجع عظام مخصوصا امام خمینی رحمه الله به بار نشست بر خلاف نظر عموم مراجع مبنی بر عدم جواز نشان دادن تصویر ذوات مقدسه در فیلم‌ها در فیلمی در جشنواره فجر این ذوات نشان داده شد. لذا این موضوع نوعی بی‌احترامی و بی‌توجهی به نظر دینی مراجع تقلید می‌باشد و باعث حرمت شکنی عظمت امامزادگان بزرگوار می شود و لذا اینجانب این عمل را محکوم می‌کنم. شکی نیست که اینگونه رفتار‌ها در سایه سهل انگاری وزارت ارشاد محقق شده است که باعث سوء استفاده برخی فیلمسازان شده است و لذا توصیه می‌شود وزارت محترم ارشاد در نظارت‌های خود دقت بیشتری به خرج داده و شرایط و نکات شرعی را رعایت کنند. طبیعی است عدم توجه به نصایح علما موجب کم رنگ شدن اعتماد قشر متدین به دستگاه های فرهنگی شده و کم رنگ شدن عظمت امامزادگان موجب توبیخ و بلکه عقاب الهی در قیامت خواهد شد و همه مسئولین باید خود را برای جوابگویی در روز حساب آماده کنند.»
هشدار ۱۳ اسفند آیت الله مصباح یزدی درباره برخی رفتار دولتمردان هم یکی دیگر از نمودهای نگرانی علما درباره وضعیت فرهنگی کشور بود: «اگر امروز نیز بحث حقوق شهروندی مطرح می‌شود که در آن بهائی و مسلمان، انقلابی و ضد انقلاب برابرند، از همان تفکر ناشی می‌شود. لذا باید احساس خطر کرد وقتی بعد از گذشت ۳۵ سال از انقلاب اسلامی، عالی‌ترین مقام کشور بعد از رهبری، سخنی بگوید که بنی صدر هم جرأت گفتن آن را نداشت. هرچند این عده سخن خود را در لفافه و به صورت غیر مستقیم بیان می‌کنند.»
آنچه در بالا آمد تنها بخشی از ابراز نگرانی علما و مراجع تقلید درباره وضعیت فرهنگی کشور و اتفاقات ناخوشایند چند وقت اخیر بود.