اثربخشی پروژه‌های آبخیزداری درسیاهکل و ۸ شهرستان دیگر گیلان در کنترل سیل و رضایتمندی آبخیزنشینان+تصاویر

به گزارش درسیاهکل، «آبخیز» به مساحتی از زمین ‌های یک ناحیه یا منطقه گفته می‌شود که در آن روان آب های ناشی از بارندگی یا ذوب برف توسط آبراهه  اصلی منطقه(که اصطلاحا به آن رودخانه گفته می شود) زهکشی شده و به طرف یک دریا، دریاچه، تالاب، دریاچه سد و… سرازیر می گردد.

استان گیلان بالغ بر یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار مساحت دارد که از این میزان حدود یک میلیون و ۱۷ هزار هکتار(۷۰ درصد) اراضی ملی است.

۵۶۵ هزار هکتار از اراضی ملی گیلان را جنگل های با ارزش هیرکانی تشکیل می دهد و حدود ۲۲۴ هزار هکتار مرتع ییلاقی در بالادست داریم. اراضی ساحلی و بخشی از اراضی فاقد پوشش گیاهی نیز جزو اراضی ملی استان محسوب می شود.

کلیه روان‌آبهای حاصل از بارش باران با شدت‌های مختلف و جریان‌های حاصل از ذوب برف همراه با بار ناخالص و آورده‌های رسوبی محصول فرآیندهای مختلف و متنوع فرسایش توسط رودخانه‌های موجود در حوضه‌های آبخیز حمل و در نهایت در تالاب انزلی و یا دریای خزر تخلیه می‌شود.

با توجه به عنایت ویژه مقام معظم رهبری نسبت به مقوله آبخیزداری و اختصاص ۲۰۰ میلیون یورو از محل صندوق توسعه ملی به این امر در سال ۹۷، گیلان سهم خوبی از این اعتبار دارد و لذا پروژه های آبخیزداری استان با شدت و حدت بیشتری دنبال شد و در حال حاضر جزو استان های پیشرو هستیم.

اعتبارات تخصیص یافته از محل صندوق توسعه ملی برای اجرای طرح های آبخیزداری گیلان معادل ۲۰ میلیارد تومان بود و اجرای کامل این پروژه ها باعث جلوگیری از وقوع سیلاب، کاهش فرسایش و رانش خاک و به راه افتادن گل و لای و کاهش حجم رسوبات در رودخانه ها، پشت سدها و تالاب ها می شود.

عملیات آبخیزداری در ۲۵ حوزه از ۵۱ حوزه آبخیز گیلان که مستعد وقوع سیلاب بود در حال اجراست. این حوضه های آبخیز در شهرستان های آستارا، تالش، فومن، شفت، رودسر، لنگرود، رودبار، ماسال و سیاهکل هستند(مناطقی که طی سال های اخیر بیشتر درگیر سیل بودند).

همچنین آبخیزداری در ۵ حوزه آبخیز به سرانجام رسیده و این کار در ۲۰ حوزه باقی مانده هم بین ۱۰ تا ۸۰ درصد پیشرفت کار دارد و تا پایان تیرماه سال ۹۸ بر اساس برنامه تکمیل خواهد شد.

با توجه به گزارش هواشناسی با وجود اینکه بارش ها از اول تا ۱۷ فروردین امسال در گیلان، ۸ برابر میزان بارندگی نسبت به مدت مشابه پارسال بود، سیل راه نیفتاد.

پس از بارندگی های نیمه اول فروردین در بازدیدهای میدانی فقط در ۳ حوضه آبخیز لسبوی رودسر، پیرکوه و باباولی سیاهکل، ۱۰ ها متر مکعب رسوبات بارش های نوروزی پشت سازه های گابیونی آبخیزداری که پارسال ایجاد شده، انباشته شده است و این سازه ها، افزون بر اینکه از ورود رسوبات به پایین دست و جاری شدن سیلاب جلوگیری کرده اند، با جمع کردن آن در یک نقطه پر شیب، از شیب زمین هم کاسته و سرعت حرکت آب و شسته شدن خاک را کند کرده است.

البته حوضه های آبخیز باید همیشه زیر ذره بین باشد و طرح های آبخیزداری به طور مستمر در این حوضه ها اجرا شود. حتی حوضه هایی که به تازگی در بخش هایی از آن عملیات آبخیزداری انجام شده، باید به طور مستمر کنترل و مناطق خطرپذیر آن شناسایی و عملیات آبخیزداری تکمیلی در آنجا اجرا شود.

از آنجا که عملیات آبخیزداری در یک منطقه، براساس اولویت و میزان خطرپذیری انجام می شود و خطر وقوع سیلاب را فقط در بخش هایی از مسیر آب در حوضه آبخیز مرتفع می کند، ممکن است با توجه به شدت بارش ها و میزان شیب زمین، در قسمت های دیگری از همان حوضه آبخیز، بر اثر شسته شدن خاک و رانش زمین، مسیر آب مسدود شود و سیلاب به راه بیفتد. برای همین باید اعتبارات بیشتری برای اجرای طرح های آبخیزداری اختصاص یابد چرا که اعتباراتی که برای اجرای عملیات آبخیزداری کنترل و مهار سیل هزینه می شود، در مقابل خساراتی که فقط یک سیل برجای می گذارد، بسیار ناچیز است.

محمدباقر رفعتی،‌ معاون فنی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان،اظهار کرد:‌ این معاونت تلاش می کند با بهره گیری از اعتبارات ملی و استانی در قالب فعالیت های آبخیزداری به ویژه در مناطق سیل خیز که عمدتا شامل مناطق بالادست، مرتعی و جنگل های ارتفاعات می شود، از میزان خسارات کم کند.

وی افزود: اجرای عملیات بیولوژیکی مانند کپه کاری در مراتع و جنگلکاری با گونه های خاص در مناطق جنگلی بالادست و یا احداث بندهای چپری و گابیونی در آبراهه هایی که خطر هجوم سیل به پایین دست وجود دارد از جمله اقدامات آبخیزداری طی سال های گذشته است.

معاون آبخیزداری گیلان با بیان اینکه اولویت پروژه های آبخیزداری با عملیات بیولوژیکی در مراتع جهت افزایش پوشش های مرتعی و جنگلی است، گفت: در آبراهه ها باید با احداث سازه های مکانیکی کاری کنیم که جریان های آب ناشی از بارش در یک زمان به هم نرسند و با ایجاد اختلاف زمانی از تمرکز جریان آب و جاری شدن سیل با شدت بسیار زیاد در پایین دست جلوگیری به عمل آید.

این مقام مسئول ادامه داد: سال ۹۷ با استفاده از اعتبارات صندوق توسعه ملی یک هزار و ۵۰ هکتار از مراتع استان تحت عملیات بذرکاری، بذرپاشی، کپه‌کاری، علوفه کاری و حفاظت و قرق قرار گرفته است.

رفعتی یادآور شد: تقویت پوشش گیاهی در مراتع علاوه بر جلوگیری از سیل و فرسایش خاک، تقویت منابع آبی حوضه‌های آبخیز، تلطیف هوا، ایجاد فضای سبز جنگلی و مرتعی، رونق تولیدات دامی و در نهایت افزایش درآمد آبخیزنشینان را به دنبال داشته است. همچنین ۱۴ پروژه آبخیزداری در سطح مراتع استان اجرا شده که شامل شهرستان‌های تالش، رضوانشهر، ماسال، فومن، شفت، رودبار، سیاهکل و رودسر می‌شود.

خوشبختانه امروز مردم با اهمیت آبخیرداری و ثمرات حاصل از اجرای پروژه های آبخیزداری در مناطق مختلف آب و هوایی از جمله مرطوب، گرم و خشک و بیابانی آشنایی دارند. بررسی ها و تحلیل های کارشناسان و پژوهشگران حوزه آب و خاک نیز نشان دهنده این است که آبخیزداری تنها راهکار حفاظت از منابع آبی و خاکی برای تقویت کشاورزی و در نهایت رونق زندگی مردم است.

گزارش های میدانی از حوضه های آبخیز گیلان که عملیات آبخیزداری در آن اجرا شده نیز حاکی از مهار و کنترل سیل و رسوب و رضایتمندی آبخیزنشینان و حتی کشاورزان پایین دست حوضه ها دارد. بی تردید با تداوم تخصیص اعتبار در این بخش می توانیم با کاهش خسارات ناشی از سیل و فرسایش و رسوبات به کیفیت زندگی مردم کمک کنیم و شاهد حوادث طبیعی ناگوار نباشیم.
منبع:ایسنا
انتهای پیام/