بحران پسماند و توسعه ناپایدار

کارشناسان هشدار می‌دهند اگر سیاست‌های زیست‌محیطی از مرحله شعار به اقدام نرسد، سراوان تنها یک نقطه بحران نخواهد بود، بلکه به الگویی تکرارشونده در تمام نوار ساحلی شمال ایران تبدیل خواهد شد.

به گزارش درسیاهکل به نقل از تپور؛  در شرایطی که استان گیلان در شمال ایران با ذخایر طبیعی منحصر‌به‌فرد از جمله جنگل‌های هیرکانی، رودخانه‌ها و سواحل دریای خزر شناخته می‌شود، بحران‌های زیست‌محیطی ناشی از سوء‌مدیریت پسماند، ساخت‌وسازهای غیرمجاز و ورود آلاینده‌ها، این منابع را در آستانه فروپاشی قرار داده است.

تکرار زخم سراوان؛ زباله‌هایی که آینده گیلان را می‌بلعند

دکتر هادی مدبری، رئیس سازمان جهاددانشگاهی گیلان، هشدار می‌دهد که بحران پسماند در این استان به مرحله‌ای بحرانی رسیده و در صورت ادامه روند فعلی، زخم سراوان ممکن است در دیگر شهرها تکرار شود. او گفت: «سایت دفن زباله سراوان تنها نماد یک بحران محلی نیست، بلکه نتیجه دهه‌ها بی‌توجهی به مدیریت علمی و جامع پسماند در شمال کشور است.»

وی پیشنهاد می‌دهد با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی، طرح جامع مدیریت پسماند در سطح شهرهای ساحلی تدوین شده و شبکه‌ای سراسری برای مدیریت هوشمند پسماند ایجاد شود. به گفته او، «اگر این روند اصلاح نشود، پدید آمدن سراوان‌های جدید اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.»

ورود کارشناسان مستقل به هشدار زیست‌محیطی

دکتر لیلا سهرابی، کارشناس ارشد برنامه‌ریزی محیط زیست و پژوهشگر حوزه پسماندهای شهری در دانشگاه گیلان، می‌گوید:
«نبود تفکیک زباله از مبدأ، دفن غیراصولی پسماند و انباشت حجم بالای زباله‌های آلی در کنار منابع آبی، باعث بروز بحران‌های بهداشتی و زیست‌محیطی در استان شده است. ما با یک سیستم مدیریت پسماند ناکارآمد طرف هستیم که هیچ تناسبی با واقعیت‌های جمعیتی، گردشگری و اکولوژیکی گیلان ندارد.»

او همچنین تأکید می‌کند که مدیریت پسماند نباید صرفاً به دفن یا سوزاندن زباله محدود شود، بلکه نیازمند بازمهندسی فرآیند تولید، بازیافت، آموزش عمومی و به‌کارگیری فناوری‌های نوین تصفیه و بازیافت است.

مهندس رضا کریمی، مدیر سابق پروژه‌های محیط زیستی در سازمان حفاظت محیط زیست، با انتقاد از نبود هماهنگی میان نهادهای مسئول می‌گوید:
«مدیریت یکپارچه پسماند در گیلان از فقدان نهاد سیاست‌گذار متمرکز رنج می‌برد. شهرداری‌ها، استانداری، محیط زیست، منابع طبیعی و شرکت‌های صنعتی هرکدام ساز خود را می‌زنند. در این شرایط، نه نظارتی وجود دارد، نه اراده‌ای برای تغییر.»

پژوهش در خدمت احیای خزر

به گفته دکتر مدبری، پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی آماده است تا در قالب ارزیابی توان زیستی سواحل، مکان‌یابی علمی برای صنایع دریایی، اجرای پروژه‌های تصفیه فاضلاب و ارتقاء تاب‌آوری زیست‌بوم ساحلی، نقش مؤثری در احیای دریای خزر ایفا کند.

او از وزارتخانه‌ها و نهادهای مرتبط خواست تا از ظرفیت این نهاد علمی در تصمیم‌سازی و اجرا بهره‌برداری مؤثر‌تری داشته باشند.

استان گیلان در آستانه یک بحران ترکیبی زیست‌محیطی قرار گرفته که شامل فرسایش منابع طبیعی، نابودی ذخایر آبی، فشار ساخت‌وسازها، و مدیریت ناپایدار پسماند است. کارشناسان هشدار می‌دهند که زمان مداخله جدی و تصمیم‌گیری علمی و بین‌بخشی، همین حالاست.

انتهای خبر/۱۳۰۴