مهمترین دلایل خوشبین نبودن رهبری به مذاکرات ژنو.

سوال اصلی و مهم این جاست که چرا در آستانه مذاکرات حساس وین میان ایران و نمایندگان 6 کشور طرف مذاکره با ایران رهبر فرزانه انقلاب درباره با بیان عدم خوشبینی خود، به احتمال بی نتیجه بودن مذاکرات اشاره کرده اند؟ به نظر می رسد می توان با اشاره به بخشهای مهم سخنان ایشان این دلایل را تحلیل کرد. بنابراین این نوشتار می کوشد مهمترین این علت ها را ریشه یابی کند:

1-نفوذ لابی های صهیونیستی در مجلس نمایندگان و سنای آمریکا

سیاستگذاری خارجی در آمریکا امری یک مرحله ای و قائم به فرد نبوده بلکه دارای بازیگران مهم و متکثری است. اگرچه رییس جمهور آمریکا، وزارت خارجه و مشاور امنیت ملی آمریکا بازیگران رسمی این عرصه هستند اما عملا سیاست خارجی آمریکا برآینده هم افزایی و چانه زنی میان قوه مجریه، ارتش، مجلس نمایندگان و لابیهای پرنفوذ در آمریکا است. لابی های نزدیک به رژیم صهیونیستی در آمریکا مانند آیپک متاسفانه به بازیگران اصلی در عرصه سیاستگذاری کنگره و سنا علیه ایران شده اند و منافع تل آویو را آشکارا دنبال می کنند.

از طرف دیگر رییس جمهور آمریکا ، وزیر خارجه و معاون وزیر خارجه برای خوشایند و دلگرمی این طیف ادبیات تند و زننده ای را علیه ایران به کار می گیرند.  لذا رهبر معظم انقلاب با توجه به نفوذ چشمگیر این گروه ها در نهادهای مقننه  آمریکا و مواضع اهانت آمیز مقامت اجرایی این کشور به احتمال بی نتیجه بودن مذاکرات اشاره کردندو فرمودند:

“سناتور بی‌آبروی امریکایی از صهیونیست‌ها پول می‌گیرد که به ملت ایران دشنام صریح بدهد، روسای امریکا در سطوح مختلف نیز همین کار را می‌کنند. البته در 22 بهمن تو دهنی را از ملت ایران خوردند.گستاخی، پررویی، زیاده‌طلبی، بددهنی و بی‌ادبی مسئولین امریکا، موجب شد مردم با غیرت دینی در 22 بهمن امسال، گرم‌تر به میدان بیایند”.

2-زیاده طلبی غرب و احتمال تغییر دستور مذاکرات

یکی از اخبار نگران کننده ای که رسانه های غربی در روزهای اخیر به آن اشاره می کنند، مطرح شدن مساله قدرت موشکی ایران در دستور کار پیشنهادی طرف غربی است. طرح محدود شدن قدرت موشکهای بالستیک ایران به عنوان جزئی از مصالحه اتمی امری مطلقا غیر سازنده و اعتماد زدا است. این مذاکرات که پس از مدت زمان طولانی در حال برگزاری است ، نیاز به اعتماد کاری میان طرفین دارد. اما گویا برخی کشورها در گروه 5+1 با محاسبه نادرست در صدد ورود نابجا به حوزه های دفاعی و امنیتی متعارف ایران هستند. این زیاده خواهی و شروط بی مبنا مطلقا می تواند توافقات گذشته را زیر سوال برده و رسیدن به راه حل مرضی الطرفین را غیر ممکن سازد. به علاوه افزودن بحثهای مربوط به حقوق بشر به دستور کار مذاکرات با توجه به سابقه نامطلوب آمریکا در حمایت از رژیم ناقض حقوق بشر پهلوی در ایران در سالهای پیش از انقلاب و حمایت از رژیمهای اقتدارگرا و غیر مردمی در منطقه و جهان در حال حاضر کوچکترین وجهی ندارد و جز به بیراهه کشیدن مذاکرات منجر نخواهد شد. بر همین اساس است که رهبر انقلاب فرمودند:

” اگر روزی بر فرض محال هم، موضوع هسته ای مطابق خواسته امریكا، حل شود، امریكاییها مسائل دیگر را پیش خواهند كشید، و اكنون نیز همه شاهد هستند كه سخنگویان دولت امریكا از موضوعات حقوق بشر و توانایی موشكی و دفاعی ایران، سخن به میان می آورند. ؟”

3-  مشکلات مبنایی میان ایران و آمریکا

یکی از انتقادات جدی رهبر انقلاب به برخی رسانه ها و جریانهایی بود که در جریان مذاکرات هسته میان ایران و 5+1 و گفتگو ایران و آمریکا به دنبال تطهیر آمریکا از گذشته این کشور بوده اند. رفتارها و سیاستهای نادرست آمریکا در قبال ایران ، کشورهای اسلامی و سایر کشورهای جهان دربیش از نیم قرن گذشته قابل کتمان نیست و نمی توان به بهانه گفتگوهای محدود آنها را به فراموشی سپرد. بر همین اساس است که ایشان فرمودند:”چگونه می توان این چهره زشت و جنایتكار را، در مقابل ملت ایران، با بزك تغییر داد.ایشان به سابقه اقدامات خصمانه دولت امریكا بر ضد ملت ایران نیز اشاره كردند و افزودند: ملت ایران از كودتای 28 مرداد سال 1332 تا سال 1357 و از پیروزی انقلاب اسلامی تاكنون همواره با خباثت ها، آزارها، توطئه ها و تحریم های امریكا مواجه بوده است كه آخرین مورد آن حمایت وقاحت آمیز رئیس جمهور امریكا از فتنه گرانِ سال 88 بود و اخیراً هم بار دیگر اعلام حمایت كردند”

بیان این نکته به این معناست که علی رغم برخی اظهار نظرها که آمریکا به دنبال تغییر نظام در ایران نیست، ایالات متحده از منظر ایران مانند گذشته فعالانه در حال خصومت با ایران است و این سابقه گذشته و  موضع  فعلی راه را برای رسیدن به یک توافق تا حد زیادی دشوار می کند.

راهبرد پیش روی ایران چه خواهد بود؟

رهبر حکیم انقلاب اسلامی اگرچه با منطقی روشن و نگاهی منتقدانه موضع طرف مقابل را که ممکن است منجر به عدم توافق شود ، مورد نقد قرار دادند، اما راه را برای سو استفاده کنندگان داخلی و خارجی بستند. در داخل برخی گروههای سیاسی داخلی به علت نا آگاهی و یا برای تصفیه حسابهای سیاسی با دولت جدید خواستار عدم اجرا و یا تجدید نظر در توافقنامه موقت ژنو هستند. هم چنین برخی لابیهای صهیونیستی و حامیان رسانه ای آنها نیز مشتاق به راه انداختن موج جدیدی از تبلیغات ضد ایرانی با سوء برداشت تعمدی از مواضع نظام می باشند. اما  رهبر انقلاب با تاکید بر این که نظام به عهد و توافق خود وفادار است فرمودند: ” كاری كه وزارت امور خارجه و مسئولان دولتی درخصوص مذاكرات هسته ای آغاز كرده اند ادامه پیدا خواهد كرد و ایران نقض كننده كاری كه شروع كرده است، نخواهد بود اما همه بدانند كه دشمنی آمریكا با اصل انقلاب اسلامی و اسلام است و این دشمنی، با مذاكرات پایان نخواهد یافت.”

سه نکته مهم در سخنان امروز رهبر انقلاب بود که مختصر مرور می شود.

1-دولت قبل دنبال مذاکره با آمریکا بود.

2-کاری که دولت در ماجرای توافقنامه انجام داد ادامه می یابد.

3-این توافقنامه به جائی نمی رسد.

سه ملاحظه در این رابطه وجود دارد.

یکم.الف. دولت قبلی نیز به دنبال مذاکره با آمریکا بود. پس دیگر به عنوان نماد مقاومت عکس احمدی نژاد را دست به دست نکنید.

ب.برخی دوستانی که در آن دولت ساکت بودند و الان دو آتیشه این دولت را نقد می کنند به مردم حق دهند که باورشان نکنند و سر و صدای امروز را سیاسی بدانند. چون آنروزها ساکت بودند.

ج.رهبری به دولت سابق مجوز مذاکره ندادند و به این دولت مجوز دادند. فتامل.

دوم. تاکید کردند توافقنامه اجرا می شود. پس نه خاک فروشی است و نه وطن فروشی و نه عزت فروشی. حاشا و کلا که رهبری زیر بار ذلت رود. پس مدعیان عزت فروشی سطح انتقادات خود را اصلاح کنند.

مگر اینکه معتقد باشند رهبری تحت فشار دولت تن به ذلت می دهند که عواقب این تحلیل با خودشان. تاریخ انقلاب به خودش چنین ندیده است. نه در دوران امام و نه امروز. نمونه اش فشار اجتماعی موسوی(دقت کنید فشار اجتماعی؛ فشار مسئولین که بماند.)

سوم. این توافقنامه به نتیجه نمی رسد. پس چرا رهبری از اجرای آن دفاع می کند؟ آیا کار عبث و باطل انجام می دهند؟ خیر ماجرا روشن است. نگاه رهبری فراتر از پرونده هسته ای است. رهبری درباره مذاکره می گویند به اذن الله ضرر نمی کنیم. فقیه هستند. می فهمند چه تعبیری بکار می برند. ماجرا این است که رهبری مساله مذاکره و فرایند پی گیری پرونده هسته ای را در تراز اهداف انقلاب دنبال می بینند. یعنی چی؟

یعنی همین که در هر سخنرانی تاکید دارند که برخلاف نظر دولتی ها انعکاس سخنان آمریکائی ها در داخل باید با قوت بیشتری دنبال شود. چرا؟ چون آنچه نظام را نگه می دارد و ارزش است روحیه مقاومت مردمی است. برای نگه داشتن این روحیه مقاومت لازم است مردم به این جمع بندی برسند نه اینکه فقط شعار داده شود. باید باور کنند. باید خصومت آمریکائی ها را با پوست و گوشت خود احساس کنند. برای رسیدن به این مهم شاید روزی هم لازم باشد با آمریکا مذاکره کرد که کردیم. مفهوم به اذن الله ضرر نمی کنیم، همین است.بدون این ملاحظات در صفحات توافقنامه خواهیم ماند و مدام بر صورت چنگ می زنیم و گیسو پریشان می کنیم و خم به ابرو می اندازیم که واویلا عزتمان رفت. نگرانم برخی از مدافعان انقلاب در این ظاهرگرائی و بدون درک برنامه ریزی کلان رهبری، دچار افسردگی شوند و یا خدای ناکرده ندای مذل المومنین سر دهند. در ظواهر نباید ماند. همه حرف همین است.

امروز شاهد هستیم که پیش‌بینی‌های مقام معظم رهبری تحقق یافت، آمریکا شروع کرده به اظهارنظر غیرمسئولانه و مداخله‌جویانه و همچنین تجاوزگرایانه به امور داخلی کشور در حالی که اگر فقط مسئله هسته‌ای باشد توافق انجام شده است.جمهوری اسلامی ایران نیز بر توافقات صورت گرفته با ۱+۵ پایبند بوده و اقدامات لازم را انجام خواهد داد، دلیلی ندارد که آمریکا بخواهد بر روی مسائل مختلف مانند موشک‌های بالستیک، حقوق بشر و یا حتی مسائل داخلی کشور ما بهانه‌جویی کند.مقام معظم رهبری در عین حال که با مذاکره موافق بوده و هستند اما به دشمن اعتماد نداشته و عملکرد دشمن نیز این بی‌اعتمادی را اثبات کرد.توافق ژنو و فضای ما بعد آن آزمونی بود برای اینکه ببینیم دلیلی برای خوش‌بینی نسبت به آینده وجود دارد یا نه. برخی در داخل کشور، ساده‌دلانه، نفس حصول توافق را به این معنا دانستند که دوران جدیدی از روابط با آمریکا آغاز شده است که در آن می‌توان بنا را بر خوش‌بینی به آمریکا گذاشت یا حداقل می‌توان باور داشت که آمریکا به این نتیجه رسیده است که باید از طریق مصالحه در برخی حوزه‌های خاص، از شدت دشمنی خود با ایران بکاهد.

در واقع پس از توافق ژنو، یک جریان کاملاً سازمان یافته که یک سر هم درون دولت داشت با جدیت تلاش کرد به مردم بگوید الگوی عمل آمریکا به این دلیل تغییر کرده که اهداف آن در حال تغییر است و راهی گشوده که ایران می‌تواند با پیمودن آن با عبور از یک تاریخ پر از دشمنی، به یک شریک راهبردی برای آمریکا تبدیل شود.پیگیری سیر اظهارات مقام‌های آمریکایی در همین دو ماه گذشته به ما می‌گوید که این نوع نگاه به مسئله بسیار ایدئولوژیک و غیر واقع‌بینانه بوده و با توافق ژنو نه‌تنها چیزی از دشمنی آمریکا با ایران کاسته نشده بلکه ابعاد جدیدتری از این دشمنی در حال نمایان‌تر شدن است.

اجازه بدهید به فهرست تازه‌ترین دلایلی که به ما می‌گوید باید به آمریکا بدبین بود نگاهی بیندازیم.

۱ ــ قبل از هرچیز مصرف ادبیات تهدید و تحقیر علیه ایران از سوی مقام‌های امریکایی پس از توافق ژنو به‌شدت رشد کرد. آمریکایی‌ها مکرراً ایران را به حمله نظامی تهدید کردند، گفتند گزینه‌ای را از روی میزشان برنمی‌دارند، تأکید کردند که حتی ژنتیک ایرانی‌ها هم مشکل دارد و دست آخر گفتند هیچ اعتمادی به ایران ندارند. اگر فرض کنیم اینها مواضع حقیقی آمریکاست در این صورت باید دید چرا توافق ژنو باعث شده آمریکایی‌ها فکر می‌کنند می‌توانند ایران را جدی‌تر تهدید کنند و اگر این مواضع فقط برای ساکت کردن تندروها درون آمریکاست ــ که قطعاً چنین نیست ــ باز هم این سؤال رخ می‌نماید که چرا اثرپذیری آمریکا از لابی صهیونیستی پس از توافق ژنو تا این حد زیاد شده است.

۲ ــ دومین اتفاق تلاش نمایان آمریکا و برخی کشورهای اروپایی برای افزایش مداخله مستقیم در امور داخلی ایران پس از توافق ژنو بود. در واقع فقط یک نگاه اجمالی به اظهارات مقام‌های آمریکایی نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها به‌محض استشمام بوی سازش از برخی از نواحی درونی دولت ایران، به‌سرعت مسئله حقوق بشر را روی میز گذاشتند و مطالباتشان در این حوزه را که ظاهراً در رأس آن دادن آزادی عمل به فتنه‌گران سال ۸۸ است، برجسته کردند.معلوم بود که آمریکایی‌ها دچار این توهم شده‌اند که کسانی در ایران بر سر کارند که امتیاز گرفتن از آنها آسان است؛ پس حالا که چنین است، چرا باید فقط به موضوع هسته‌ای اکتفا کرد؟ تبدیل کردن مسئله‌ای که غربی‌ها آن را حقوق بشر می‌خوانند به موضوع مذاکره میان ایران و غرب ــ چیزی که ظاهراً عده‌ای در ایران نه‌فقط به آن بی‌میل نیستند بلکه اشتیاقی فراوان هم برای آن دارند ــ در واقع هیچ معنایی جز باز شدن باب مداخله مستقیم، مستمر و طلبکارانه غرب در امور داخلی ایران و تقویت جریان غربگرا و بلکه برانداز در ایران با پشتوانه ابزارهای بین المللی ندارد.

به‌تعبیر دیگر می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که توافق ژنو گزینه براندازی نظام در ایران را برای غربی‌ها پررنگ‌تر کرد و به‌جای اینکه برای عمیق‌تر کردن پیوندهای استراتژیک با نظام جمهوری اسلامی تلاش شود، غربی‌ها نشان دادند به فضای جدید در ایران به‌عنوان فرصتی گرانبها برای پیش بردن پروژه براندازی و تقویت جریان‌های برانداز نگاه می‌کنند.

۳ ــ سومین علامت که در سخنان آمریکایی‌ها کاملاً پیدا و در عملشان آشکارتر است، تلاش برای حفظ و مهم‌تر از آن تشدید فشارها بر ایران به‌ویژه در حوزه تحریم‌هاست. در حالی که برخی در ایران وعده می‌دادند که رژیم تحریم‌ها در حال فروپاشیدن است آمریکایی‌ها دو کار کردند، اول اینکه تلاش کردند هرگونه مراوده تجاری با ایران را حتی در حوزه‌هایی که ظاهراً تحریم‌های آنها تعلیق شده بی‌معنا کنند.سفر تجار مختلف به ایران بیشتر به‌دلیل فشارهای آمریکا تبدیل به سفرهای آرزومندانه (به‌تعبیر وندی شرمن) شده و عملاً قراردادی منعقد نمی‌شود بلکه فعالان اقتصادی اروپایی به ایران می‌آیند فقط با این هدف که به ایران بگویند اگر توافق نهایی را امضا کند آن‌وقت تجارت با تهران آغاز خواهد شد.

در واقع، بی‌مبنا نیست اگر بگوییم به‌جز ۴.۲ میلیارد دلار پول نقدی که به‌طور اقساطی به ایران پرداخت می‌شود در بقیه حوزه‌های لغو تحریم ایران صرفاً مشتی وعده تحویل گرفته است. اقدام دوم آمریکا برای حفظ و تشدید فشار اقتصادی بر ایران پس از توافق ژنو این بوده است که اجرای تحریم‌های پیشین علیه ایران را به‌گونه‌ای تشدید کرده که عملاً هزینه‌های اقتصادی ایران در طول ۶ ماه آینده بیش از چند برابر منافعی باشد که به دست می‌آورد.به همین دلیل ایران در این مدت بیش از ۳ بار تحریم شده است. موانع تجاری به‌ویژه در حوزه بانک و بیمه سخت گیرانه‌تر شده و آمریکایی‌ها طرفهای خصوصی متمایل به تجارت با ایران را به‌نحو آشکارتری تهدید می‌کنند. بنابراین واضح است که تصمیم آمریکا این است که با تشدید فشار زمینه را برای گرفتن امتیازهای بزرگ‌تر از ایران فراهم کند و اراده‌ای برای ایجاد بهبود اقتصادی محسوس برای ایران وجود ندارد.

۴ ــ آخرین علامت پرده برداری آمریکا از مقصود خود در این باره است که قصد دارد پس از موضوع منطقه‌ای به‌سراغ دیگر ابزارهای قدرت ایران از جمله مسئله موشکی و سپس قدرت منطقه‌ای ایران برود.آمریکایی‌ها به‌صراحت گفته‌اند می‌خواهند برنامه موشکی ایران به‌گونه‌ای تغییر شکل بدهد که فاقد هرگونه ارتباط با برنامه هسته‌ای باشد و این هیچ معنایی جز اینکه آمریکا می‌خواهد باب مداخله در قدرت نظامی متعارف ایران را باز کند، ندارد.