مراسم عزاداری ماه محرم در روستای چوشل

درسیاهکل/رضا محمدبیگی: مراسم عزاداری سالار شهیدان ، امام حسین(ع) در روستای چوشل و حومه همه ساله با شور و شوق فراوان و از اول محرم  آغاز  می گردد. در واقع شروع عزاداری با مراسم علم بندی در بقعه ها و امامزاده ها می باشد.

علم بندی مراسمی است که معمولا در بقاع متبرکه روستای چوشل  طی آدابی خاص انجام می گیرد و نهایتا در هفته اول ماه محرم‌ (در هر بقعه شب به خصوصی) همه علم ها بسته می شود. به طور مثال در امامزاده های گرماخانی و همچنین آقاسیدخلیل جورمحله این مراسم در شب اول محرم انجام می گردد. در بقعه آقا سید قاسم در خور تاب هفت روز مانده به پاییز در یک روز جمعه علم را می بندند و جمعه هفته بعد طی مراسم خاصی آن را وا می چینند.

علم چوب مخصوصی است که در بقاع قدیمی اغلب یا تزییناتی فلزی به ویژه، در قسمت بالا همراه است ..

از شب اول تا شب ششم عزاداری و نوحه سرایی در داخل مساجد هر محله انجام می شود و از روز ششم هیئت ها ی هر محل از محله های هفتگانه روستای چوشل  و دیگر مناطق به محله های اطراف  می روند. که حقیقتا یک شور و هیجانی زیبا، محله ها و منطقه را فرا می گیرد.

از شب اول محرم تا شب دهم دستجات عزاداری در امامزاده های چوشل برپا بوده و پیر و جوان به سینه زنی و زنجیر زنی می پردازند.

یكی از رسوم موجود در بین اهالی روستای چوشل در 10 روز عزاداری محرم بردن دسته جات عزاداری از محلی به محلی دیگر و یا از مسجد و امامزاده ای  به مسجد و امامزاده دیگر است..

شب تاسوعا  طبق رسم دیرینه ی مذهبی، اهالی روستای بالامحله چوشل در هئیت عزاداری به جهت عرض تسلیت شهادت امام حسین (ع) و یارانش به طرف روستای میان محله و امامزاده سیدنجف الدین اشرف(ع) (بقعه گرماخانی) می روند و پس از به جا آوردن مراسم سینه زنی و زنجیر زنی و استقبال از طرف هیئت پائین محله و پذیرایی به طرف روستای خورتاب (امامزاده سیدقاسم(ع)) حرکت می نمایند و در اینجا هم بعد از انجام مراسم نوحه سرائی و پذیرایی، به طرف روستای زیارتگاه حرکت می  کنند ( تما م این دسته روی ها در شب و به صورت پیاده روی انجام می شود ) و  در روستای زیارتگاه و بقعه آن  مورد استقبال گرم قرار می گیرند و پس از زنجیرزنی و نوحه سرائی و پذیرائی  به طرف روستای چوشل بر می گردند.

در شب دهم  ماه محرم (شب عاشورا) نیز دسته های عزاداری روستا های خورتاب، بیجارپشت و روبرابر در قالب دسته عزاداری محله پایین (جیر محله – امامزاده گرماخانی) به صورت دسته با یک علم به محله بالا (جرمحله – امامزاده آقا سیدخلیل ) می روند و مثل همان شیوه سنتی مورد استقبال گرم قرار می گیرند و بعد از انجام مراسم نوحه سرائی ، سینه زنی و زنجیرزنی و پذیرائی برمیگردند.

در هر روستا اگر شخصی درسال گذشته در بین عزداران بوده ولی امسال جایش خالی است از طرف عزادارن یادآوری می شود و نوحه گری می گردد.

..از دیگر موارد عزاداری می توان به بردن دسته به مزار کوتی و امامزاده روستای آزارستان نیز در روز تاسوعا و همچنین دسته بردن به مسجد روستای کیش محله وتله در شب عاشورا اشاره نمود.
در روز عاشورا نیز کل مردم محله های چوشل و حومه در مسجد بالا محله (بقعه آقاسید خلیل(ع)) حضور یافته و با پختن غذا و دادن نذری مراسمی تحت عنوان علم واچینی را برگزارمی نمایند که در واقع پایانی برای مراسم عزاداری در هر امامزاده می باشد.

پس از خواندن نوحه و مرثیه علمها دست به دست چرخیده و شالهای سبزی که در روزعلم بندی بر روی آن بسته شده باز می شود. این مراسم با سينه‌زني و نوحه‌خواني و اداي نذورات همراه است.مراسمی که هر ساله باحضور بیش از یهک هزار نفر و باشور و شوق خاص معنوی همراه است.

مراسم علم واچینی در محله های مختلف چوشل ودر روزهای مختلفی برگزار میگردد. برای نمونه درمسجد گرماخانی در سومین روز شهادت امام حسین(ع)، در روبرابر و بیجار پشت در شب سوم وهمچنین در کیش محله  و تله در روز پنجم  و دربقعه  خورتاب در اواخر تابستان برگزار می گردد.

با پایان مراسم مربوط به روز عاشورا و با فرارسیدن اولین شب بعد از روز عاشورا ، مراسم مربوط به شب شام غریبان در مساجد مختلفی كه در طول ایام سوگواری مردم در آن ها به عزاداری می پرداختند، برگزار می شود. مراسمی که بیشتر با دادن نذری  همراه است.

شاید نوای محلی و سوزناکی که برای بسیاری از چوشلیها آشناست مرثیه های معروفی است که همه ساله در مراسم علم واچینی زمزمه میشود:
-ماتم شاهان است آی زاری وای….عالم خونفشان است آی زار ی وای
دیده ها گریان است آی زاری وای…

– حسین،حسین،حسین،حسین شهید کربلا حسین
گویند حسین من چه شد نور دو عین من چه شد کو اکبرم کو اصغرم…

-گفت که جان پدر بی علی اکبرشدی مادر خونین جگر بی پسرآخرشدی

به شوق دیدارمن ، نشسته دررهگذر به فرق بشکسته ام ، یقین نداری خبر

به خیمه گه کن گذر ، بده به لیلا خبر بی پسرآخرشدی، بی علی اکبر شدی…